Rozwiązania warstwy 2 szybko zyskują na popularności. Znacznie przyspieszają one transakcje i pozwalają zaoszczędzić na opłatach, co jest szczególnie istotne w przypadku dużej aktywności onchain podczas ożywienia rynku.
Duże platformy, takie jak Aave czy Curve, wspierają szereg nowych sieci. Takie podejście sprawia, że aplikacje DeFi są bardziej atrakcyjne i dostępne dla użytkowników bez grubych portfeli.
Wiodący projekt pod względem TVL – Arbitrum, zorganizował niedawno airdrop. Ponad 600 000 osób otrzymało łącznie ~1,16 mld ARB za swoją aktywność. Wydarzenie to wywołało spore poruszenie w społeczności i zachęciło do napływu środków do innych protokołów, które nie posiadają jeszcze utility tokena.
W tym artykule przyjrzymy się krótko funkcjom i ekosystemom nadchodzących projektów warstwy 2 – Arbitrum Nova i zkSync.
W skrócie:
- Nowa platforma od twórców Arbitrum (Arbitrum Nova) ma bardzo niskie opłaty i szybkie transakcje. Została zaprojektowana z myślą o grach i aplikacjach społecznościowych.
- zkSync jest pozycjonowany jako pierwsze rozwiązanie warstwy 2 EVM oparte na ZK Rollups. Ekosystem obsługujący DeFi rozwija się dynamicznie, cały czas zwiększając swoją płynność.
- Wielu uczestników rynku oczekuje przyszłego airdropu tokenów użytkowych Arbitrum Nova i zkSync, dlatego starają się być aktywni w tych ekosystemach.
Spis treści
Arbitrum Nova: szybsza i tańsza od Arbitrum One
Ta sieć warstwy 2 jest pozycjonowana przez twórców jako „optymalne rozwiązanie dla gier i aplikacji społecznościowych”, podczas gdy Arbitrum One „pozostaje domem dla DeFi i wielu projektów NFT”.
Arbitrum Nova opiera się na technologii Arbitrum AnyTrust, zoptymalizowanej dla „ultra tanich transakcji z silnymi gwarancjami bezpieczeństwa”. Offchain Labs wyjaśnia:
„Kluczową różnicą techniczną jest to, że Arbitrum One trwale hostuje dane transakcyjne w Ethereum, podczas gdy Nova używa komitetu dostępności danych.”
Według strony internetowej projektu, DAC obejmuje znane platformy, w tym ConsenSys, Offchain Labs, Google Cloud i Reddit. Ten ostatni ogłosił w sierpniu ubiegłego roku, że tokeny programu Community Points zostaną przeniesione do Arbitrum Nova.
Operacja on-chain („rollup”) jest wykonywana tylko wtedy, gdy DAC „nie wykona swojego zadania.
„Zamiast wykonywać batching przez sekwencer i umieszczać calldata w warstwie 1, system dzieli się danymi z komisją. Następnie podpisuje ona certyfikaty dostępności danych (DA Certs) dla partii transakcji.” – mówi Offchain Labs:
Algorytm działania sieci wygląda następująco:
- najpierw sekwencer pakuje i kompresuje przychodzące transakcje,
- następnie wysyła dane do DAC i żąda DA Cert,
- sekwencer następnie publikuje certyfikat do Ethereum, „obiecując zapewnić dostępność danych”,
- jeśli nie można wygenerować DA Cert, sieć wykonuje „rollback to Rollup” i umieszcza skompresowane calldata w Ethereum.
Interakcja z Arbitrum Nova zakłada „minimalne zaufanie” użytkowników do systemu. Zakłada jedynie, że co najmniej dwóch członków komisji jest uczciwych.
To nieco scentralizowane podejście zapewnia znaczne obniżenie kosztów transakcji – w porównaniu z Arbitrum One i wieloma innymi rozwiązaniami watstwy 2, opłaty są kilkakrotnie niższe.
Arbitrum Nova to sieć z obsługą EVM. Aby dodać go do popularnego portfela Web3 MetaMask, możesz skorzystać z usługi Chainlist.
Kliknij na Connect Wallet w prawym rogu, a następnie wpisz nazwę w polu Search Networks. Po wybraniu sieci, kliknij Add to MetaMask.
Następnie musisz przenieść ETH z głównej sieci Ethereum do Arbitrum Nova. Można to zrobić za pomocą oficjalnego mostu crosschain.
Koszt wykonania takiej transakcji może się znacznie różnić w zależności od aktualnej ceny gazu w sieci Ethereum. Cenę gazu śledzić w serwisie Etherscan lub za pomocą rozszerzenia przeglądarki CoinTool.
Istnieją też inne mosty crosschain, takie jak Orbiter. Pozwala on na transfer ETH lub stablecoina USDC z wielu innych sieci.
Ekosystem oparty na Arbitrum Nova jest jeszcze bardzo młody, więc TVL jest stosunkowo niski i wynosi około 6,5 mln dolarów. Jednak od drugiej połowy marca, od momentu ogłoszenia i samego airdropu Arbitrum, liczba ta gwałtownie rośnie. Wielu uczestników rynku liczy zapewne na to, że sieć ta będzie miała również swój własny token użytkowy.
Ekosystem reprezentowany jest przez zaledwie kilka DEX-ów. Największe z nich to znany wielu SushiSwap oraz młoda platforma handlowa Arbswap. Interfejs tej ostatniej jest w dużej mierze podobny do innych podobnych platform – wszystkie te same funkcje wymiany i dodawania płynności do puli. Istnieje również sekcja Prediction służąca do przewidywania cen tokena ARB.
Na górze strony znajduje się napis „Arbswap airdrop is live!” Kliknięcie na niego przeniesie Cię na stronę z aktywnościami wymaganymi do zdobycia ArbEgg NFT.
Jest tam również sekcja Farm, ale nie jest jeszcze aktywna – możliwe, że farmin stanie się dostępny dopiero po aidropie.
Opłaty w Arbitrum Nova są rzeczywiście wyjątkowo niskie. Przykładowo, zatwierdzenie USDC do wykorzystania na giełdzie Arbswap kosztuje mniej niż cent (0,00000068251 ETH).
Prowizja za wymianę 100 USDC na ~0,054 ETH wyniosła nas 0,04 USD. Transakcja była niemalże natychmiastowa. Podobna transakcja w sieci Arbitrum One kosztowałaby 0,16 USD, a na Ethereum 4,05 dolara.
Wniesienie płynności do puli USDC-ETH na giełdzie Arbswap w sieci Arbitrum Nova kosztowało 0,05 USD, co również jest dość niedrogim wynikiem.
Duża szybkość i niski koszt transakcji w nowej sieci idzie w parze z ryzykiem centralizacji. Na przykład „dowody oszustwa” są przeprowadzane przez członków ekosystemu z białej listy. Analitycy L2Beat stwierdzili:
„Fundusze mogą zostać skradzione, jeśli żaden z wybranych weryfikatorów nie zweryfikuje opublikowanego statusu.”
Dodali, że system wykorzystuje „uprzywilejowany sekwencer”, który może nadawać priorytety transakcjom według własnego uznania. Taka centralizacja jest obarczona ryzykiem frontrunningu w ramach MEV.
Sieć zkSync: EVM i ZK-Rollups w jednym pakiecie
Ten protokół warstwy 2 jest pozycjonowany jako mechanizm skalowania i prywatności dla Ethereum. Jest oparty na technologii ZK-Rollups, z którą Vitalik Buterin wiąże duże nadzieje.
Rozwój zkSync rozpoczął się latem 2020 roku, choć stojąca za nim firma Matter Labs pracuje nad rozwiązaniami watstwy opartymi na dowodach zerowej wiedzy od co najmniej 2019 roku. CEO i współzałożycielem projektu jest Alex Glukhovsky.
W czerwcu 2020 r. wprowadzono wersję beta platformy z obsługą do 200 transakcji na sekundę. Cechy, które ją wyróżniają to:
- prowizje w przekazywanym tokenie, a nie w gazie Ethereum,
- natychmiastowe potwierdzenie transakcji i zakończenie w ciągu kilku minut,
- wypłaty do głównej sieci Ethereum w mniej niż 15 minut.
Na początku 2021 roku startup Matter Labs zebrał 6 milionów dolarów od Union Square Ventures, Coinbase, projektów DeFi Aave, Balancer i Curve Finance, firm venture capital Placeholder, 1kx, Dragonfly Capital i innych znanych inwestorów.
Jeszcze w tym samym roku Matter Labs zamknął rundę finansowania serii B o wartości 50 milionów dolarów, której przewodził a16z. Inni uczestnicy to Blockchain.com, Crypto.com, ConsenSys, Bybit, OKEx, Alchemy i Covalent.
W listopadzie 2022 r. firma pozyskała 200 mln USD w rundzie serii C prowadzonej przez Blockchain Capital i Dragonfly.
Całkowita inwestycja otrzymana przez projekt w czterech rundach wynosi 258 mln USD.
W lutym 2022 roku zespół wdrożył zkSync 2.0 w sieci testowej Ethereum jako pierwsze rozwiązanie warstwy 2 z obsługą EVM oparte na ZK-Rollups.
Jeszcze w tym samym roku startup ogłosił uruchomienie sieci testowej warstwy 3 Pathfinder na szczycie Ethereum. Według twórców, nowe rozwiązanie to ekosystem połączonych blockchainów opartych na zkEVM, określanych jako „hiperchainy”.
Wśród innych ważnych zalet nowego systemu, Matter Labs zwrócił uwagę na możliwość implementacji w sieci własnych HyperBridges.
W marcu 2023 roku pojawiła się wersja alfa rozwiązania warstwy 2 zkSync Era, zwanego wcześniej zkSync 2.0. Zakłada ono abstrakcję kont – co oznacza, że każdy adres w sieci jest osobnym smart kontraktem.
Twórcy zaznaczyli, że protokół nie będzie początkowo w pełni zdecentralizowany, aby zespół miał czas na naprawienie problemów z bezpieczeństwem.
Matter Labs wydało 3,8 miliona dolarów na kilka audytów inteligentnych kontraktów i nagród dla white hhat hakerów.
Rollupy używane przez zkSync zapewniają wysoką prywatność transakcji i umożliwiają skalowanie bazowej sieci Ethereum: wiele transakcji jest łączonych w jeden pakiet, który jest zatwierdzany w warstwie 1 blockchaina. Analitycy Hacken zauważają:
„Najbardziej znaczące różnice dotyczą transferów tokenów ETH i ERC-20 o niskich kosztach gazu. Są one szybkie i tanie w porównaniu do warstwy 1 i Optimistic Rollups.”
Poniższy zrzut ekranu pokazuje, że opłata za wysłanie eteru i koszt wymiany tokena w sieci zkSync jest niższy niż w przypadku wielu innych rozwiązań warstwy 2.
Wśród innych zalet zkSync, eksperci Hacken podkreślali m.in.
- interoperacyjność smart kontraktów – ułatwiająca migrację projektów DeFi do nowej sieci,
- implementacjęatomic swapów i zleceń limit, co jest „niezwykle ważne dla giełd krypto”,
- natywne wsparcie NFT,
- w pełni otwarty kod źródłowy.
Spośród wad wymieniali:
- niską prędkość wypłat do warstwy 1 (według niektórych opinii użytkowników),
- znaczną moc przetwarzania wymaganą do weryfikacji pakietów transakcji.
Aby skorzystać z zkSync Lite (wcześniej zkSync 1.0), należy udać się na stronę projektu i podłączyć portfel, taki jak MetaMask. Następnie należy przenieść ETH z głównej sieci Ethereum do warstwy 2, klikając przycisk Top up.
Wybierz zkSync z listy mostów na dole.
Następnie wpisz kwotę, kliknij Top up i potwierdź transakcję w portfelu. W ciągu kilku minut środki trafią do sieci zkSync Lite.
Możesz również skorzystać z nieoficjalnego mostu cross-chain, takiego jak Orbiter. Pozwala on na transfer środków z każdej innej obsługiwanej sieci, nie tylko Ethereum.
W chwili pisania tego tekstu jedynie giełda ZigZag jest w pełni sprawna z siecią zkSync Lite.
Aby wejść w interakcję z tym DEXem, należy podłączyć MetaMask w prawym górnym rogu i wybrać odpowiednią sieć (ZigZag obsługuje również Arbitrum).
Aby korzystać z zkSync Era, należy najpierw dodać go do swojego portfela Web3. Najłatwiej jest to zrobić za pomocą znanej już usługi ChainList.
Po kliknięciu Add To MetaMask zatwierdzamy użycie sieci w portfelu.
Następnie należy przelać ETH do zkSync Era poprzez oficjalny most lub poprzez inne rozwiązanie crosschain.
Środki są umieszczane w warstwie 2 w ciągu kilku minut. Wypłacanie monet do mainnetu Ethereum trwa znacznie dłużej, do 24 godzin, ze względu na naturę technologii. Aktywa są zapisywane w portfelu automatycznie – nie trzeba wracać na stronę i klikać Claim jak w niektórych innych rozwiązaniach warstwy 2.
W przeciwieństwie do zkSync Lite, ekosystem zkSync Era jest bardziej zaawansowany – obsługuje go kilkanaście platform. TVL wielu z nich rośnie w szybkim tempie.
Liderem ekosystemu jest giełda SyncSwap. Jej TVL wzrosło o ponad 90% w ciągu zaledwie siedmiu dni, zbliżając się do granicy 40 milionów dolarów.
Funkcjonalność platformy jest podobna do wielu innych DEX-ów. Spróbujmy ulokować trochę środków w puli ETH-AVAX, która w chwili pisania tego tekstu posiada yield na poziomie ~45%.
Dokonuje się tego poprzez przelanie części eteru do AVAX w sekcji Trade. Część ETH powinna zostać na saldzie, aby zapłacić prowizje.
W prawym dolnym rogu zrzutu ekranu zaznaczono, że operacja będzie kosztować 0,5 dolara, a jej wykonanie zajmie mniej niż sekundę.
Po naciśnięciu przycisku Swap pojawia się okno z informacją, że 30-90% niewykorzystanego gazu jest automatycznie zwracane. Jednocześnie MetaMask wskazał opłatę 2,47 USD.
Po naciśnięciu przycisku Confirm transakcja rzeczywiście była niemal natychmiastowa, a prowizja wyniosła 0,96 dolara (łącznie ze zwróconym gazem).
Koszt odblokowania cAVAX wyniósł 0,23 USD, a transakcja trwała dokładnie 1 sekundę. Opłata za umieszczenie tokenów w puli (wraz ze zwrotem kosztów gazu) wyniosła 1,8 dolara, co nie jest złym wynikiem w porównaniu z podobnymi transakcjami w sieci Arbitrum Nova.
Wszystkie projekty ekosystemu można obejrzeć na stronie internetowej. Podobnie jak inne protokoły, zkSync posiada eksplorator bloków – zkScan.
zkSync airdrop – czy się odbędzie?
Do tej pory Matter Labs nie ogłosił wydania i dystrybucji tokena użytkowego projektu. W komentarzu dla CoinDesk, Alex Glukhovsky powiedział, że nie ma takich planów, a jego zespół skupia się na dalszym rozwoju protokołu.
„Token wchodzi w grę dopiero wraz z decentralizacją sieci, a to wciąż jest gdzieś daleko na horyzoncie.”
Jednak wielu w społeczności kryptowalutowej ma nadzieję na bounty nowych monet i dlatego aktywnie angażuje się w rodzący się ekosystem zkSync.
zkSync Dapp Airdrop
Some people earned up to 6 figs with the $ARB airdrop, $ZKS is likely to be the next big airdrop.
Here are 3 Dapps on zkSync to get an Airdrop. Maximize your $ZKS Airdrop in a couple easy steps.
Let’s dive in 👇 pic.twitter.com/w6UEN3Wqjn
— Corleone (@corleonescrypto) April 11, 2023
Posumowanie
Rozwiązania warstwy 2 – Arbitrum Nova i zkSync wyglądają obiecująco. Interoperacyjność z ekosystemami robi pozytywne wrażenie ze względu na niskie opłaty i dużą szybkość transakcji.
Aplikacje TVL oparte na wyżej wymienionych protokołach rosną w szybkim tempie, napędzane w dużej mierze przez FOMO po hojnej dystrybucji tokenów użytkowych przez projekt Arbitrum. Pozytywny impet jest szczególnie widoczny w ekosystemie zkSync Era.
Nasuwa się pytanie, czy airdropy można uznać za „pieniądze z cienkiego powietrza”. Trudno jednak odpowiedzieć jednoznacznie.
Z jednej strony uczestnicy rynku entuzjastycznie przyjmują nowe ekosystemy, testując na własne ryzyko często bardzo „surowe” mosty DEX i crosschain. Ta aktywność nadaje zdecentralizowanym platformom tak ważną płynność, a wyemitowany token jest wykorzystywany w głosowaniach nad różnymi kwestiami rozwoju protokołu, inicjowanymi przez DEX.
Z drugiej strony, niektórzy użytkownicy starają się uczestniczyć w jak największej liczbie potencjalnych airdropów monet za pomocą wszelkich niezbędnych środków. W tym celu „famerzy airdropów” tworzą wiele portfeli, aby wejść w interakcję z różnymi aplikacjami w nowych sieciach.
Niektórzy w społeczności kryptowalut postrzegają to zachowanie jako nie do końca sprawiedliwe, a zwiększoną aktywność w nowych protokołach jako coś nienaturalnego i często nieuzasadnionego ekonomicznie.
Tak czy inaczej, projekty takie jak Uniswap czy Optimism mają silną pozycję i są cenione przez wielu użytkowników. Dlatego w przyszłości możemy spodziewać się nowych protokołów z własnymi utility-tokenami.
Projekty z innowacyjną technologią, silną propozycją wartości i dobrze przemyślaną tokenomiką mają szansę ukroić swój kwałek tortu.
Comments (No)